Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), göçe zorlanmış olan Türk vatandaşlarının mağduriyetine son vermek için 5754 sayılı Kanun kapsamında Bulgaristan Hizmet Borçlanması yapabiliyor. Bulgaristan'da çalıştığınız süreler boyunca istediğiniz kadar çok veya az borçlanma yapabiliyorsunuz.
Peki Bulgaristan göçmenleri borçlanarak nasıl emekli olabilir? Bu uygulamanın şartları nelerdir? İstisnai durumlar var? Tüm bu soruların cevabı haberimizde.
BULGARİSTAN ÇALIŞMA BORÇLANMASI KAPSAMINA KİMLER GİRER?
Sosyal güvenlik kurumlarından 1976 tarihli ve 2022 sayılı Kanun hükümlerine göre gelir veya aylık almadıkları sürece, 1 Ocak 1989 ile 8 Mayıs 2008 tarihleri arasında Türkiye'ye zorunlu göçe tabi tutulan, Türk vatandaşı olan ve Türkiye'de ikamet eden kişiler ile bu kategoriye giren kişiler, daha önce yurtdışında çalıştıklarını belgelemeleri halinde, geçmiş çalışma sürelerini borçlanma seçeneği ile aylık almaya hak kazanabilirler.
BORÇLANMA ŞARTLARI NELER?
Bulgaristan göçmenleri Bulgaristan'da geçirdikleri süreleri tanımlayarak bu haktan yararlanabiliyorlar. Bunun için gerekli olan şartlar şunlardır:
· Bulgaristan tarafından 1989-2008 yılları arasında göçe zorlanmış olmak
· Zorunlu göçün ardından Türk vatandaşı olarak Türkiye’de yaşamaya devam etmek
· 2022 sayılı Kanun’a bağlı olarak herhangi bir yardımdan yararlanmamak
· Bulgaristan'da çalışarak geçirdikleri zamanı kayıt altına almış olmak
· SGK'ya yazılı olarak resmi bir borçlanma talebi göndermek.
Bu şartları yerine getirmeleri halinde Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) başvurarak Bulgaristan'da çalıştıkları yıllar üzerinden Türkiye'de sigortalı olabilirler.
BORÇLANMA BAŞVURUSU NASIL YAPILIR?
Bulgaristan'dan gelen göçmenlerin emekli olabilmeleri için gerekli evrakları ibraz etmeleri gerekmektedir. Dolayısıyla nüfus kayıt örneğinde "vatandaşlığa alınmıştır" ibaresi bulunan kişilerin, kurumun kimlik paylaşım sistemine dayalı olarak yapacağı inceleme sonucunda göçe tabi tutulduklarına dair ayrıca belge sunmalarına gerek kalmayacaktır. Öte yandan, bu ibarenin nüfus kayıtlarına işlenmesi gerektiğinden, kayıtlarda yoksa vukuatlı nüfus kayıt örneği için ilgililerden kuruma talepte bulunmaları istenecektir.
Ayrıca, Türk nüfus kayıtlarındaki ad ve soyadı arasında bir tutarsızlık olması durumunda, söz konusu kişinin kuruma nüfus müdürlüğünden isim değişikliğinin gerçekleştiğini kanıtlayan onaylı bir belge sunması gerekmektedir. Bu belge Bulgaristan'dan temin edilmeli ve Türkiye'deki bir yeminli tercüme bürosu tarafından tercüme edilmelidir.
BORÇLANILACAK MİKTAR NASIL BELİRLENİR?
Bulgaristan'dan gelen göçmenler için borçlanma hesaplaması, başvuru tarihinde yürürlükte olan asgari ücret ile asgari ücretin 6,5 katı arasında kalan bir rakamın %32'si üzerinden yapılmaktadır. Bulgaristan hizmet borçlanması süreleri hangi sigortalılık kapsamında değerlendirilirse değerlendirilsin, ilgili kanun kapsamında 4B statüsünde geçen sigortalılık süreleri, sigortalılıkları yoksa bu sigortalılıkları üzerinden Türkiye'de halihazırda sigortalılıkları varsa sigortalılık süreleri esas alınacaktır.
Başka bir deyişle, Bulgaristan'da prim günü borçlanan bir kişi, orada yaptığı işin türüne bakılmaksızın, 4B'nin amaçları doğrultusunda Türkiye'de çalışmış sayılacaktır. Ayrıca, eğer çalışan bu örnekte olduğu gibi 4A parametreleri dahilinde çalışıyorsa, ön koşullar yerine getirildiğinde 4A parametreleri dahilinde gün borçlanması mümkün olacaktır.
SADECE BULGARİSTAN İÇİN Mİ GEÇERLİ?
Yurtdışı borçlanması yapmak için tek ön koşul Bulgaristan göçmeni olmak değildir. Sonuç olarak, Türkiye'de yaşarken sosyal güvenlik anlaşması olmayan ülkelerde zaman geçiren kişilere de emeklilik hakları verilmektedir. Primlerin döviz cinsinden ödenmesi seçeneğinin de bulunduğu borçlanma sırasında borçlunun yurtdışında çalışmıyor olması gerekmektedir. Aynı şekilde Türkiye'ye geri dönmesi gerekmektedir.
Ancak ülkelerin sağladığı anlayış çerçevesinde emeklilik ve borçlanma şartları Bulgaristan'dan farklı olabilir. Bu nedenle ilgili ülkede geçirilen sürenin borçlanma olarak kabul edilebilmesi için mutlaka SGK'ya danışılması gerekmektedir.