TÜİK ve UKON verilerine göre eylül ayında kasaplık et fiyatları yüzde 0,5 gerilerken yumurta ve balıkta yüzde 19 artış görüldü. Üretici zarar ederken ithalat sürüyor.
Et fiyatları geriliyor, üretici zor durumda
Türkiye genelinde kasaplık et fiyatlarında yüzde 0,5 oranında düşüş yaşanırken, üretici maliyetleri hızla artmaya devam ediyor. UKON (Ulusal Kırmızı Et Konseyi) verilerine göre, sığır karkas fiyatı 463 TL’ye, kuzu karkas fiyatı ise 505 TL’ye kadar geriledi.
Ancak bu düşüş, tüketiciye yansımadı. Marketlerde ve kasaplarda kıyma ile kuşbaşı fiyatları sabit kalırken, üreticiler maliyet baskısı nedeniyle zararına üretim yapmaya başladı.
Uzmanlara göre, yem, mazot ve işçilik maliyetleri son bir yılda yüzde 80’e varan oranlarda artarken, karkas fiyatındaki düşüş üreticinin dayanma gücünü azaltıyor.
Yumurta ve balık fiyatları uçuşta
TÜİK’in Eylül 2025 gıda fiyat artış verilerine göre en fazla zam gören iki kalem yumurta ve taze balık oldu.
Bu ürünlerde fiyat artışı yüzde 19 seviyesinde gerçekleşti.
Özellikle balık sezonunun açılmasına rağmen fiyatların bu denli artması, tüketiciyi şaşırttı.
Uzmanlar, artışın sebebini yüksek yakıt maliyetleri, azalan avlanma miktarı ve iklim koşullarının deniz ürünleri stoklarını etkilemesine bağlıyor.
Yumurta fiyatlarındaki sert yükseliş ise yem fiyatları, enerji maliyetleri ve kanatlı sektöründeki ihracat baskısı nedeniyle yaşandı.
UKON verileri: Bölgelere göre karkas fiyatları
2 Ekim 2025 UKON raporu, Türkiye genelinde bölgelere göre fiyat dağılımını şöyle gösteriyor:
- Ege Bölgesi: Dana 465 TL – Kuzu 545 TL
- Marmara Bölgesi: Dana 466 TL – Kuzu 556 TL
- Akdeniz Bölgesi: Dana 454 TL – Kuzu 503 TL
- İç Anadolu: Dana 464 TL – Kuzu 488 TL
- Doğu Anadolu: Dana 461 TL – Kuzu 458 TL
- Güneydoğu Anadolu: Dana 458 TL – Kuzu 481 TL
- Karadeniz Bölgesi: Dana 476 TL – Kuzu 503 TL
Bu tabloya göre fiyatlarda bölgesel farklılıklar olsa da genel eğilim düşüş yönünde. Özellikle Doğu ve Güneydoğu bölgelerinde karkas et fiyatları ülke ortalamasının altında kalıyor.
Bursa ve Ankara verileri sektördeki sıkıntıyı yansıtıyor
Bursa Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği verilerine göre;
- İnek ve düve karkas fiyatı: 320 TL
- Holstein erkek dana (250 kg altı): 340 TL
- Diğer ırk dana (250 kg altı): 370 TL
Ankara Ticaret Borsası verilerine göre ise 5 Ekim 2025 itibarıyla:
- Dana karkas: 495 TL
- Dana kol (ön but): 428 TL
- Dana but: 522 TL
Bu fiyatlar, üretim maliyetlerinin altında satış yapıldığını ortaya koyuyor.
Et fiyatı düşüyor ama kasap ve market fiyatı sabit
Kasaplık et fiyatı düşmesine rağmen, marketlerde ve kasaplarda etiketler değişmiyor.
Kıyma ve kuşbaşı fiyatları birçok şehirde hâlâ 600-700 TL bandında seyrediyor.
Uzmanlara göre bunun iki temel nedeni var:
- Perakende maliyetlerinin artması: Soğuk zincir, enerji ve işçilik giderleri azalmadığı için düşüş yansıtılamıyor.
- Talep daralması: Et satışlarının azalması, işletmeleri fiyat indiriminden alıkoyuyor.
Kasaplar, “Fiyat düşse de müşteri sayısı az. Satış olmayınca kar marjı korumak zorundayız” diyerek durumu özetliyor.
Üreticiler isyanda: “Zararına üretim yapıyoruz”
Üretici birlikleri, özellikle son aylarda karkas fiyatlarındaki düşüşün ithalat politikasından kaynaklandığını savunuyor.
Et ve Süt Kurumu (ESK) tarafından yapılan ithalatın piyasada arz fazlası yarattığını belirten üreticiler, “Biz üretiyoruz, ithalat kazandırıyor” diyerek tepkilerini dile getiriyor.
Bir üretici şöyle konuştu:
“Dana beslemek artık zarar. Yem pahalı, elektrik pahalı. Ama bizden alınan karkas fiyatı 460 lira. Bu şartlarda üretim sürdürülemez.”
Kırmızı ette ithalat devam ediyor
Her ne kadar yerli üreticiler zor durumda olsa da, Türkiye Macaristan, Brezilya ve Polonya’dan et ithalatına devam ediyor.
Yetkililer, ithalatın fiyat istikrarı sağlamak için yapıldığını savunurken, sektör temsilcileri bu politikanın yerli üretimi baltaladığını söylüyor.
Zira 2025 yılı itibarıyla Türkiye, sadece sığır eti değil, canlı hayvan ithalatında da Avrupa’da ilk sıraya yerleşmiş durumda.Balık ve yumurta ithalatı gündemde mi?
Et fiyatları düşerken balık ve yumurta fiyatlarının hızla artması, “İthalat genişleyecek mi?” sorusunu gündeme getirdi.
Bazı tarım ekonomistleri, özellikle balık üretiminde yem maliyetlerinin yüzde 60’ı aşması nedeniyle ithalat baskısının artabileceğini söylüyor.
Ancak Tarım ve Orman Bakanlığı kaynakları, balık ithalatı yerine iç üretimin artırılması yönünde politika geliştirileceğini ifade ediyor.
Enflasyonist ortamda gıda zinciri bozuldu
Ekonomistler, bu fiyat dengesizliğini gıda arz zincirindeki kırılmaya bağlıyor.
Bir tarafta üretici zarar ederken, diğer tarafta tüketici yüksek fiyat ödüyor.
Uzmanlara göre çözüm;
- Üreticiye ucuz yem desteği,
- Tedarik zincirinde aracı sayısının azaltılması,
- Ve fiyat istikrarı sağlayacak müdahale mekanizması oluşturulmasından geçiyor.
Tüketici fiyatları neden düşmüyor?
Tüketici enflasyonu tarafında, kırmızı et fiyatlarının TÜİK sepetinde önemli bir payı bulunuyor.
Ancak kasaplık fiyatlardaki düşüşün tüketiciye yansımaması, enflasyon verilerinde ciddi bir çarpıklık yaratıyor.
Ekonomist Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, bu durumu şöyle özetliyor:
“Karkas fiyatı düşüyor ama raf fiyatı aynı kalıyor. Bu, piyasa rekabetinin zayıfladığını gösterir. Denetim mekanizmaları güçlenmeli.”
Üreticinin dayanma gücü tükeniyor
Son bir yılda yem fiyatları yüzde 85, enerji giderleri yüzde 70, işçilik maliyetleri yüzde 65 arttı.
Ancak karkas fiyatları sadece yüzde 12 yükseldi, hatta eylül ayında düşüş gösterdi.
Bu durum, birçok besicinin işletmesini kapatma noktasına getirdi.
Tarım ekonomistleri, “Bu tablo devam ederse yerli et üretimi azalacak ve ithalat bağımlılığı artacak” uyarısında bulunuyor.
Düşen et fiyatı üreticiyi vuruyor
Eylül 2025 itibarıyla Türkiye’de gıda piyasası paradoksal bir tablo sergiliyor:
- Balık ve yumurta yüzde 19 zamlandı.
- Karkas et fiyatı yüzde 0,5 düştü.
- Üretici zarar ediyor, tüketici ucuz et göremiyor.
Uzmanlara göre, kırmızı et piyasasında sürdürülebilirlik için ithalatın azaltılması, maliyetlerin düşürülmesi ve üreticiye destek verilmesi gerekiyor.
Türkiye gıda zincirinde denge sağlanmazsa, önümüzdeki aylarda et kıtlığı ve yeni zam dalgaları kaçınılmaz olabilir.
