2025 yılı bütçesinde alarm zilleri çalıyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın açıkladığı verilere göre yılın ilk dört ayında merkezi bütçe 885,5 milyar lira açık verdi. Enflasyonun yüksek seyrettiği dönemde bütçede en fazla payı faiz giderleri alırken, gelirlerin büyük bölümü halktan alınan ÖTV ve KDV gibi dolaylı vergilerden sağlandı.
Bütçe gideri artıyor, açık derinleşiyor
2025 Ocak-Nisan döneminde bütçe giderleri 1 trilyon 130 milyar lirayı aşarken, gelirler yalnızca 957,4 milyar lirada kaldı. Bu tablo, tek başına Nisan ayında 174,7 milyar TL açık verilmesiyle daha da kötüleşti.
Faiz giderleri sağlık ve eğitimi geçti
Ocak-Nisan arasında 724,6 milyar TL faiz ödemesi yapıldı. Geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 98,8 artış gösteren bu rakam, eğitim ve sağlık harcamalarını dahi geçti.
Sadece Nisan ayında yapılan faiz ödemesi 260,6 milyar TL oldu. Bu, her 100 liralık bütçe harcamasının 23 lirasının faize gittiği anlamına geliyor.
Kıyas için:
- Eğitim harcamaları: 584,6 milyar TL
- Sağlık harcamaları: 360,6 milyar TL
Vergi yükü halkın sırtında: ÖTV ve KDV ilk sırada
Ocak-Nisan döneminde devletin topladığı 2,81 trilyon liralık verginin yarısından fazlası ÖTV ve KDV’den elde edildi.
- ÖTV + KDV gelirleri: 1,49 trilyon TL
- BSMV (banka işlemleri vergisi): 122,9 milyar TL (yıllık %80 artış)
Bu tablo, dolaylı vergilerin halk üzerindeki yükünü net şekilde gözler önüne seriyor.
Taşıt ve uçak kiraları yine gündemde
Kamunun yalnızca taşıt ve uçak kiralama için yaptığı harcama ilk dört ayda toplam 2,25 milyar TL oldu.
- Taşıt kiraları: 1,32 milyar TL
- Uçak kiraları: 925,6 milyon TL
Geçen yıl aynı dönemde bu rakam 2,08 milyar TL’ydi.
Seçim dönemi harcamaları katlandı
2024 yerel seçimlerinin yapıldığı Mart ayında temsil ve tanıtım harcamaları 714,5 milyon TL’yi bulurken, seçim sonrası Nisan ayında bu rakam 82,8 milyon TL’ye geriledi. Ocak-Nisan toplamı ise 267,8 milyon TL oldu.
Örtülü ödenek ve Cumhurbaşkanlığı harcamaları rekor seviyede
Denetime tabi olmayan örtülü ödenek harcamaları Nisan ayında 1,64 milyar TL ile rekor kırdı. İlk dört aylık toplamı ise 4,96 milyar TL.
Cumhurbaşkanlığı bütçesi:
- Ocak-Nisan dönemi harcaması: 5,36 milyar TL
- Başlangıç ödeneğinin %32’si 4 ayda tüketildi
- Dakikada harcama: yaklaşık 31 bin TL