Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, ağustos ayına ilişkin tarım ürünleri fiyat raporunu açıkladı. Rapora göre, marketlerdeki 37 temel tarım ürününden 30’unun fiyatı yükseldi.
Fiyat farklarının en çarpıcı örneği ise havuç oldu. Üreticide 11 TL olan havuç, markette 47,88 TL’ye kadar çıktı. Bu durum, yüzde 335’lik bir fiyat farkına işaret etti.
Tüketicinin en çok hissettiği artış: Yeşil fasulye
Ağustos ayında tüketicilerin en çok fark ettiği ürün, yeşil fasulye oldu. Market fiyatları yüzde 56 oranında artış gösterdi.
Buna karşın, kuru soğan fiyatı yüzde 9 oranında gerileyerek tüketiciyi bir nebze de olsa rahatlattı. Ancak genel tablo, gıda sepetinin maliyetinin ciddi şekilde arttığını ortaya koydu.
Üretici fiyatlarında durum
Üretici fiyatları incelendiğinde, 29 üründen 19’unda artış gözlendi. Raporda özellikle yeşil fasulyenin üretici fiyatının yüzde 152,9 arttığı vurgulandı.
Öte yandan, limon üretici fiyatı yüzde 44,6 gerileyerek en fazla düşüş yaşayan ürün oldu. Bu tablo, üretici gelirlerindeki dalgalanmaları da gözler önüne serdi.
Market ile üretici arasındaki uçurum
Rapora göre, üretici ile market arasındaki fiyat farkının en yüksek olduğu ürün havuç oldu.
- Havuç: Tarlada 11 TL → Market 47,88 TL
- Kabak, limon, patlıcan ve sivri biber de havuçtan sonra en fazla fiyat farkı görülen ürünler arasında yer aldı.
Bu farkların temel nedeni olarak aracılık zinciri, nakliye maliyetleri ve piyasa dengesizlikleri gösteriliyor.
Bayraktar: Üreticinin maliyetleri artıyor
TZOB Başkanı Şemsi Bayraktar, açıklamasında üreticilerin artan maliyet yüküne dikkat çekti. Özellikle gübre ve mazot fiyatlarındaki artışların çiftçilerin üretim gücünü zorladığını söyledi.
- Üre gübresi fiyatlarında ciddi artış yaşandı.
- DAP gübresi fiyatları da üretim maliyetlerini yükseltti.
- Mazot fiyatı aylık bazda düşse de, yıllık bazda yüzde 21,8 artış kaydedildi.
Bayraktar, bu tabloyu “Üretici maliyetlerle mücadele ediyor, tüketici ise yüksek fiyatla karşılaşıyor” sözleriyle özetledi.
Fiyat dalgalanmalarının nedenleri
Raporda, bazı ürünlerdeki fiyat artış ve düşüşlerin nedenleri de açıklandı:
- Soğan, patates ve maydanoz: Üretim fazlası ve arz-talep dengesizlikleri nedeniyle fiyat düştü.
- Yeşil fasulye, salatalık ve patlıcan: Sezon sonuna yaklaşılması ve arzın azalması nedeniyle fiyat yükseldi.
Uzmanlar, bu dalgalanmaların tarımsal üretimde planlama eksikliğinden kaynaklandığını vurguluyor.
Tüketici üzerindeki etkiler
Artan fiyat farkları, tüketicilerin mutfak bütçesini zorlamaya devam ediyor. Havuç gibi temel ürünlerdeki yüksek fark, dar gelirli vatandaşların gıda sepetini doğrudan etkiliyor.
Ekonomistler, üretici ile market arasındaki farkın azaltılması için kooperatifçilik ve doğrudan satış modellerinin yaygınlaştırılması gerektiğini belirtiyor.
Çiftçilerden çözüm çağrısı
Çiftçiler, artan maliyetler karşısında üretime devam etmekte zorlandıklarını dile getiriyor. Gübre, mazot ve enerji fiyatlarındaki yükün hafifletilmesi, devlet desteklerinin artırılması gerektiğini söylüyorlar.
Bayraktar da açıklamasında, “Üretici ayakta kalamazsa, tüketici uygun fiyata gıda bulamaz” diyerek desteklerin önemine dikkat çekti.
