Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), milli gelir hesaplamalarında önemli bir değişikliğe gitmeye hazırlanıyor. Ekonomim yazarı Alaattin Aktaş’ın aktardığına göre, artık kişi başına gelir hesaplanırken geçici koruma altındaki Suriyeliler de nüfus içinde değerlendirilecek.
Bu adım, Türkiye’nin milli gelir rakamlarının daha gerçekçi bir tablo sunması açısından dikkat çekici bulunuyor.
Revizyon tüm yılları kapsayacak
Yeni düzenleme yalnızca gelecek dönemleri değil, geçmiş yılları da kapsayacak. TÜİK, kişi başına gelir verilerini geriye dönük olarak revize edecek.
Aktaş, bu değişikliğin etkisini şu örnekle açıkladı:
“2024’te 2,9 milyon olan Suriyelinin hesaba katılması, 15 bin 463 dolar olan kişi başına geliri yaklaşık 500 dolar aşağı çekecek. Ancak GSYH’de yapılacak diğer revizyonlarla bu düşüş sınırlı kalabilir.”
İkinci çeyrek verisiyle duyuruldu
TÜİK, yılın ikinci çeyreğine ilişkin Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) verilerini açıkladı. Sadece büyüme oranı değil, aynı zamanda geçmişe dönük revizyonların da kamuoyuna yansıyacağı belirtildi.
Bu revizyonla birlikte Türkiye’nin ekonomik göstergeleri yeniden şekillenecek.
Suriyeliler artık hesaplamada
Bugüne kadar TÜİK’in kişi başına gelir hesaplamalarında Suriyeli sığınmacıları dahil etmemesi, sık sık eleştiriliyordu. Yeni düzenlemeyle bu durum değişecek.
Artık Türkiye’de geçici koruma kapsamında bulunan Suriyeliler de resmi gelir hesaplamalarında nüfusa eklenecek.
Nüfusta milyonluk artış etkisi
Göç İdaresi Başkanlığı verilerine göre:
- 2023 yılında geçici koruma kapsamındaki Suriyeli sayısı 2,9 milyondu.
- 2024 yılında bu sayı yaklaşık 2,5 milyona geriledi.
- Yılın ikinci çeyreğinde hesaplamalara 2,6–2,7 milyon Suriyelinin dahil edilmesi bekleniyor.
Bu durum, Türkiye’nin resmi nüfusunu bir anda milyonlarca artırırken, kişi başına gelir seviyesini de aşağıya çekecek.
Kişi başına gelirde nasıl bir etki olacak?
Türkiye’nin resmi verilerine göre kişi başına milli gelir 2024 yılı için 15 bin 463 dolar olarak açıklanmıştı. Suriyeli sığınmacıların dahil edilmesiyle bu rakamın yaklaşık 500 dolar düşerek 14 bin 900 dolar seviyelerine gerileyebileceği ifade ediliyor.
Ancak, GSYH hesaplamalarında yapılacak yukarı yönlü revizyonlar, bu düşüşün etkisini hafifletebilir.
Neden bu değişiklik yapılıyor?
Ekonomi uzmanlarına göre TÜİK’in bu adımı, hem uluslararası standartlara uyum sağlamak hem de Türkiye’nin gerçek ekonomik fotoğrafını yansıtmak için atılıyor.
Bugüne kadar kişi başına gelir hesaplamalarında yalnızca Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının dahil edilmesi, resmi istatistiklerin eksik kalmasına yol açıyordu.
Eleştiriler ve tartışmalar
Yeni düzenleme, kamuoyunda farklı tepkilerle karşılandı.
- Destekleyenler, bu değişikliğin gerçek tabloyu göstereceğini ve Türkiye’nin ekonomik analizlerinin daha şeffaf olacağını savunuyor.
- Eleştirenler ise, kişi başına gelir rakamlarının düşmesiyle birlikte uluslararası arenada Türkiye’nin ekonomik gücünün daha zayıf görüneceğini öne sürüyor.
Özellikle siyasi çevrelerde, bu değişikliğin nasıl bir algı yaratacağı tartışılıyor.
Uluslararası karşılaştırmalar
Birçok ülke, kişi başına milli gelir hesaplamalarında ülke sınırları içinde yaşayan tüm nüfusu hesaba katıyor. Türkiye’nin de bu uygulamaya geçmesi, metodolojik açıdan uluslararası normlarla uyum sağlamış olacak.
Ancak kısa vadede bu durum, kişi başına gelir seviyesinin düşmesi nedeniyle Türkiye’nin orta gelirli ülke imajını zedeleyebilir.
