ABD Başkanı Donald Trump, faiz politikalarında anlaşmazlık yaşadığı FED Yönetim Kurulu Üyesi Lisa Cook’u görevden aldı. Cook, FED’in 111 yıllık tarihinde başkan kararıyla görevden alınan ilk üye oldu.
Trump-Fed gerginliği tırmandı
ABD Başkanı Donald Trump ile ABD Merkez Bankası (FED) arasındaki gerginlik yeni bir boyuta taşındı. Trump, faizleri düşürmediği gerekçesiyle uzun süredir eleştirdiği FED Yönetim Kurulu Üyesi Lisa Cook’u görevden aldı. Bu karar, FED’in 111 yıllık tarihinde ilk kez bir başkanın doğrudan bir üye üzerinde tasarrufta bulunması anlamına geliyor.
Trump, kararı kendi sosyal medya platformu Truth Social üzerinden yayımladığı mektupla duyurdu.
“Görevden alınmış bulunmaktasınız”
Trump’ın imzasıyla yayımlanan mektupta, Cook’a hitaben şu ifadeler yer aldı:
“Fed Yönetim Kurulu üyeliği görevinden derhal alınmış bulunmaktasınız.”
Trump, açıklamasında yasaların, “sebep” olması halinde FED yönetim kurulu üyelerinin başkan kararıyla görevden alınmasına imkân tanıdığını belirtti. Cook’un geçmişine dair iddiaları gerekçe göstererek, görevden alma kararının “meşru” olduğunu savundu.
Trump’ın gerekçeleri
Trump, Cook’u görevden alırken yalnızca faiz politikalarını değil, aynı zamanda mali geçmişine yönelik iddiaları da öne çıkardı. Federal Konut Finansmanı Direktörü Bill Pulte ile birlikte Cook’u “ipotek dolandırıcılığına karışmakla” suçlayan Trump, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Finansal bir konuda sergilediğiniz aldatıcı ve potansiyel olarak suç teşkil eden davranışınız ışığında, sizin dürüstlüğünüze güvenmiyoruz. Bu tür davranış, bir finansal düzenleyici olarak yetkinliğinizi sorgulatmaktadır.”
Trump, Amerikan halkının FED gibi hayati görevler üstlenen kurumlarda çalışan kişilere güven duyması gerektiğini, Cook’un ise bu güveni sarstığını söyledi.
Lisa Cook’tan yanıt: “Görevimi bırakmam”
Trump’ın görevden alma kararından önce Lisa Cook, istifa çağrılarını reddetmişti. Sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, “Bir tweet’te sorulan bazı sorular yüzünden görevimden ayrılmaya niyetim yok” ifadelerini kullanmıştı.
Cook, kendisine yöneltilen iddiaları ciddiye aldığını belirterek, “Federal Rezerv üyesi olarak mali geçmişimle ilgili tüm soruları yanıtlamaya hazırım. Gerçekleri ortaya koymak için doğru bilgileri topluyorum” açıklamasını yapmıştı.
Ancak Trump’ın doğrudan müdahalesiyle birlikte görev süreci resmen sona ermiş oldu.
Adalet Bakanlığı soruşturma başlatabilir
Cook hakkındaki “ipotek dolandırıcılığı” iddiaları, ABD kamuoyunda geniş yankı uyandırdı. Federal Konut Finansmanı Direktörü Bill Pulte’nin ortaya attığı iddiaların ardından ABD Adalet Bakanlığı’nın soruşturma başlatmaya hazırlandığı ileri sürüldü.
Henüz resmi bir adım atılmamış olsa da, Washington kulislerinde Cook’un geçmiş mali işlemleriyle ilgili incelemenin kısa sürede başlayacağı konuşuluyor.
Tarihe geçen görevden alma
Lisa Cook’un görevden alınması, FED tarihine geçti. 1913’te kurulan Merkez Bankası’nın yönetiminde bugüne kadar hiçbir üye, bir ABD Başkanı tarafından doğrudan görevden alınmamıştı. Bu gelişme, Trump döneminde FED ile Beyaz Saray arasındaki yetki tartışmalarının en somut göstergesi oldu.
Fed-Başkan ilişkilerinde kırılma
ABD’de Merkez Bankası, bağımsızlığıyla biliniyor. Ancak Trump’ın bu kararı, FED bağımsızlığının zedelendiği yönünde yeni tartışmaların fitilini ateşledi. Uzmanlara göre, bu durum hem finans piyasalarında belirsizlik yaratacak hem de ABD’nin uluslararası ekonomik güvenilirliği üzerinde olumsuz etki yapabilecek.
Piyasalarda ilk tepkiler
Görevden alma kararının ardından ABD finans piyasalarında kısa süreli dalgalanmalar yaşandı. Dolar endeksinde sınırlı yükseliş görülürken, tahvil faizleri ve borsa endekslerinde volatilite arttı. Analistler, Trump’ın agresif söylemlerinin piyasalarda “siyasi müdahale” algısı yarattığını belirtiyor.
Uzmanlardan yorumlar
Ekonomi yorumcuları, Trump’ın bu adımını “siyasi baskının kurumsal bağımsızlığa müdahalesi” olarak değerlendiriyor. Kimilerine göre ise Trump, yaklaşan seçimler öncesinde faiz indirimleriyle ekonomik büyümeyi hızlandırmayı hedefliyor.
Columbia Üniversitesi’nden Prof. John Harris, “Trump’ın bu kararı FED tarihinde bir kırılma noktasıdır. Bağımsızlığı sorgulanan bir FED, küresel piyasalarda güven sorununu beraberinde getirir” dedi.