Madagaskar’da haftalardır süren protestoların ardından Başkan Andry Rajoelina’nın ülkeyi terk ettiği iddia edildi. Ordu, göstericilerin safına geçti.
Madagaskar’da siyasi kriz derinleşiyor
Madagaskar’da Eylül ayında başlayan su ve elektrik kesintileri protestoları, hızla yolsuzluk ve kötü yönetim karşıtı eylemlere dönüştü.
Başkent Antananarivo’da binlerce kişinin katıldığı gösteriler, ülkeyi sarsan büyük bir politik krize yol açtı.
Muhalefet lideri Siteny Randrianasoloniako, pazar günü yaptığı açıklamada, Başkan Andry Rajoelina’nın ülkeyi terk ettiğini iddia etti.
Yerel basına konuşan Randrianasoloniako, “Cumhurbaşkanlığı ofisini aradık, Rajoelina’nın ülkeyi terk ettiği doğrulandı” dedi.
Ancak ordu kaynakları, Rajoelina’nın Fransız ordusuna ait Casa tipi bir uçakla Madagaskar’dan ayrıldığını ileri sürdü.
Rajoelina: “Hayatımı korumak için güvenli bir yer bulmam gerekiyordu”
Başkanın açıklaması sosyal medyada geldi
Andry Rajoelina, Facebook hesabından yaptığı açıklamada, doğrudan yurtdışında olduğunu doğrulamadı ancak şu ifadeleri kullandı:
“Hayatımı korumak için güvenli bir yer bulmam gerekiyordu. Ancak çözüm arayışımı asla bırakmayacağım.”
Rajoelina’nın bu sözleri, ülkede “kaçış” iddialarını güçlendirdi. Başkanlık ofisinden yapılan yazılı açıklamada ise “Anayasayı ve ulusal egemenliği korumak için tüm taraflara birlik çağrısı” yapıldı.
Protestolar nasıl başladı?
Su ve elektrik kesintileri halkı sokağa döktü
Eylül ayında başlayan protestoların ilk nedeni, ülke genelinde uzun süren elektrik ve su kesintileri oldu.
Ancak kısa sürede halkın öfkesi yolsuzluk, ekonomik eşitsizlik ve işsizlik konularına yöneldi.
Gösteriler, başkentteki Anosy Meydanı’nda yoğunlaşırken, bazı kentlerde devlet binaları ateşe verildi.
22 kişi hayatını kaybetti
Protestoların şiddetlenmesiyle birlikte güvenlik güçleriyle göstericiler arasında çatışmalar yaşandı.
Uluslararası haber ajanslarına göre, en az 22 kişi hayatını kaybetti, onlarca kişi yaralandı.
Gençlerin öncülüğünde başlayan hareket, sosyal medyada “#MadagascarUyanıyor” etiketiyle büyüdü.
Ordunun taraf değiştirmesi krizi derinleştirdi
CAPSAT birimi göstericilere destek verdi
Madagaskar ordusunun en güçlü birimlerinden biri olan CAPSAT (Corps d’armée des personnels et des services administratifs et techniques), geçtiğimiz hafta sonu yaptığı açıklamada “göstericilere ateş açmayacaklarını” duyurdu.
Bu açıklama, Rajoelina yönetimine büyük bir darbe olarak yorumlandı.
CAPSAT, 2009 yılındaki askeri darbede de kilit rol oynamıştı. Uzmanlara göre, bu birimin taraf değiştirmesi fiilen bir askeri isyan anlamına geliyor.
Yeni Genelkurmay Başkanı atandı
Ordu, mevcut kriz sırasında General Demos Theni Pikula’yı yeni Genelkurmay Başkanı olarak atadı.
Bu değişiklik, hükümetle ordu arasındaki bağların tamamen koptuğunun göstergesi olarak değerlendiriliyor.
Ayrıca Senato Başkanı da görevden alındı ve yerine Jean André Ndremanjary getirildi. Bu adım, anayasaya göre başkanın yokluğunda geçici görev değişimini resmileştiriyor.
Başkanlık cephesinden "darbe girişimi" açıklaması
Rajoelina’nın basın ofisi tarafından yayımlanan bildiride, “Ordu, şiddet yoluyla yasadışı biçimde iktidarı ele geçirmeye çalışıyor” denildi.
Açıklamada, “Durumun ciddiyeti göz önüne alındığında, bu girişimi şiddetle kınıyor ve tüm ulusal güçleri anayasayı savunmaya çağırıyoruz” ifadeleri yer aldı.
Rajoelina hükümeti, olayları “anayasal düzeni tehdit eden bir askeri kalkışma” olarak nitelendiriyor.
Rajoelina gerçekten ülkeyi terk etti mi?
Fransız askeri uçağı iddiası
Uluslararası medya kuruluşlarına göre, Rajoelina pazar günü Fransız ordusuna ait Casa tipi bir uçakla ülkeyi terk etti.
Uçağın rotası net olarak açıklanmasa da, Dubai üzerinden Avrupa’ya geçtiği iddia ediliyor.
Başkanlık ofisinden resmi doğrulama yok
Madagaskar hükümeti, Rajoelina’nın nerede olduğuna dair resmî bir bilgi paylaşmadı.
Reuters’a göre, başkanın kısa süre içinde ulusa sesleniş konuşması yapması bekleniyor.
Uluslararası tepkiler ve diplomatik endişe
Afrika Birliği ve Birleşmiş Milletler, tüm taraflara itidal çağrısı yaptı.
ABD ve Fransa, demokratik sürecin korunması ve sivillere şiddet uygulanmaması yönünde ortak açıklama yayımladı.
Madagaskar Başbakanı ise hem orduya hem göstericilere çağrıda bulunarak, “Ülkenin felakete sürüklenmemesi için diyalog kapılarının açık tutulması gerektiğini” söyledi.
Uzmanlara göre, Madagaskar’ın tarihindeki önceki askeri darbeler göz önüne alındığında, mevcut kriz uzun süreli bir yönetim boşluğuna yol açabilir.
Önümüzdeki dönemde ne olacak?
Siyasi analistler, Rajoelina’nın geri dönmemesi durumunda ülkenin geçici bir askerî yönetimle karşı karşıya kalabileceğini öngörüyor.
Gösterilerin dinmemesi hâlinde, muhalefet liderlerinin bir “ulusal geçiş konseyi” kurma olasılığı gündemde.
Ayrıca Avrupa Birliği ve Afrika Birliği, olağanüstü seçimlerin 2026’nın ilk yarısında yapılmasını önerebilir.