Bitkilerle ilgilenen birçok kişi göz aşısı terimini duysa da tam olarak ne olduğunu ve neden yapılması gerektiğini bilmez. Özellikle bitki bakımına yeni başlayan kişiler de bitki yetiştiriciliği ile ilgili araştırmalarında göz aşısı terimi ile sık sık karşılaşmaktadır. Bizlerde bu yazımızda sizler için göz aşısının ne olduğunu, göz aşısının ne zaman ve nasıl yapılması gerektiğini araştırarak ve derledik.
Göz aşısı bir kalemden birkaç tane göz (tomurcuk) alınarak, birçok bitkiye hızlı ve kolay bir şekilde yapılan aşılama tekniğidir. Göz aşısının yapılması oldukça kolaydır. Bitki bakımı ve yetiştiriciliği konusunda yeni olan kişiler dahi göz aşısını kolayca uygulayabilir.
Aşı Gözü Alımı Nasıl Yapılır?
Göz aşısı yapılırken en önemli işlem, aşı gözü almaktadır. Örneğin bir kiraz ağacı ya da erik ağacı çok güzel meyve veriyor ve bu ağaçtan bir göz alınıp mevcut kiraz ya da erik ağacına aşılama yapılmak isteniyor. İşte bu aşamada aşı gözü alma tekniği devreye giriyor. Bunun için ilk olarak üzerinde meyve olan dal ya da sürgün bulunmalıdır. Aşı gözü bu dal ya da sürgünün uç kısımlarında doğru alınmalıdır. Aşı gözü alırken meyvelerin olduğu yere çok yaklaşmamaya özen gösterilmesi gerekir.
Elde edilen aşı gözü yani kalem, gelişme aşamasında kesildiği için çok hızlı bir şekilde nem kaybedecektir. Bu nedenle aşılama hızını mümkün olduğunca hızlı bir şekilde yapmak gerekir. Bu mümkün değil ise kesilen dal ya da sürgünün sap kısımları kesildikten sonra Bir suyun içerisine koyarak nemli kalması sağlanabilir.
Göz Aşısı Nasıl Yapılır?
Göz aşısı yapılırken dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan biri de gözün çıkarılmasıdır. Bunun için gözün altından ve üstünden 1,5 cm mesafe bırakılarak yatay çentikler atılması gerekir. Yatay çentikler sağ ve sol kısımdan göze zarar vermeyecek şekilde birleştirilir ve dikdörtgen bir çizik atılmış olur. Göz, dalın birleştiği yerden hafifçe sağa sola hareket ettirildiğinde kabuk ile birlikte kolayca çıkmış olur. Burada tomurcuk içerisinde siyah bir nokta yer alır. Bu nokta, aşılama yapılmasına imkan sunar.
Aşılama yapılacak ağaçta, diğer ağaçtan alınan gözün kabuk uzunluğuna eş olacak şekilde yukarıdan aşağıya doğru bir çentik atılır. Bu dikey çizginin sağ ve sol kabukları hafifçe kaldırılır ve gözün alt kısmı ilk yatay çentik atılan yer ile aynı hizaya denk getirilerek yerleştirilir. Bu aşamadan sonra bağlama işlemi yapılır ve bağlamanın da çok sıkı olmamasına dikkat edilir. Aşı yerinin hava alması için üzerinin tam olarak örtülmesine de dikkat edilmelidir.
Göz Aşısı Ne Zaman Yapılır?
Göz aşısı yapmak için ilk olarak ağacın meyvesinin kabuk vermesi beklenmelidir. Bu kapsamda ilkbahar aylarında ağaçlara su yürüdüğü zaman aşı gözünün olgunlaşması gerçekleşir. Bu da göz aşısının yapılabileceği anlamına gelir. Genel olarak ilkbahar aylarında yapılabilen göz aşısı için en ideal dönem ise mayıs ve haziran aylarıdır. Bu göz aşısı geç sürgün aşısı olarak tanımlanır.
Mart ve nisan aylarında yapıla sürgün aşısı erken sürgün aşısı olarak tanımlanırken, temmuz ayının sonu ile eylül ayının başında yapılan göz aşıları ise durgun göz aşısı olarak tanımlanır. Bunların yanı sıra göz aşısının farklı teknikleri de bulunur. Bu tekniklerin isimleri ise şunlardır;
* T Göz Aşısı
* Ters T Göz Aşısı
* Yama Göz Aşısı
* Flüt Göz Aşısı
* Yongalı Göz Aşısı