Yeni emeklilik sistemi ile daha fazla prim günü olanlar avantajlı çıkacak. Orta Vadeli Program kapsamında çalışanların sistemde kalması teşvik edilecek, maaşlar artacak.
Emeklilikte köklü dönüşüm: Amaç daha adil bir maaş hesaplaması
Türkiye’de milyonlarca çalışanı ilgilendiren yeni bir emeklilik sistemi üzerinde çalışmalar hız kazandı. Orta Vadeli Program (OVP) kapsamında gündeme gelen bu sistemde temel amaç, prim ödeme süresi fazla olanlara daha yüksek maaş bağlanmasını sağlamak.
Sabah yazarı Faruk Erdem’in aktardığı bilgilere göre, mevcut emeklilik sisteminde 1.8 çalışan 1 emekliyi finanse ederken, ideal oranın 4 çalışana 1 emekli olması gerektiği ifade ediliyor. Bu dengenin bozulması hem sosyal güvenlik sistemi üzerinde baskı oluşturuyor hem de emeklilerin maaşlarının düşük kalmasına neden oluyor.
Yeni sistem ne getiriyor?
Hükûmet, emekli aylıklarının hesaplanma sistemini daha teşvik edici hale getirmeyi planlıyor. Buna göre:
- Prim günü arttıkça emekli maaşı da yükselecek.
- Sadece Prime Esas Kazanç değil, çalışma gün sayısı da maaş hesaplamasında belirleyici olacak.
- Sistemde uzun süre kalan sigortalılar daha fazla maaşla ödüllendirilecek.
- Karmaşık aylık bağlama sisteminin sadeleştirilmesi hedefleniyor.
- Enflasyon güncellemelerinde kullanılan katsayılar sabitlenerek yıllar arası farkların önüne geçilecek.
Emeklilikte düşük maaş sorunu nasıl çözülecek?
Mevcut düzende, özellikle asgari ücretten prim ödeyen ya da Bağ-Kur üzerinden sigortalanan emekliler düşük maaş alıyor. Yeni sistemde bu kesimler için daha adil bir dağılım hedefleniyor.
Yine yüksekten prim ödeyip, emeklilik öncesinde asgari ücrete geçenlerin yaşadığı maaş düşüşü sorunu da yeni sistemle birlikte masaya yatırılacak.
Taban maaş uygulamasında değişiklik olur mu?
Şu anda en düşük emekli maaşı uygulamasıyla, Hazine desteği sayesinde birçok emekli 14.469 TL maaş alıyor. Özellikle çalışma süresi kısa, kısmi veya malulen emekli olanlar bu destekten faydalanıyor. Ancak bu sistemin de bazı sıkıntıları bulunuyor. Örneğin, uzun süre çalışıp prim ödeyen bir emekliyle kısa süre çalışmış emekli benzer maaşlar alabiliyor.
Yeni düzenlemede bu adaletsizliğin giderilmesi bekleniyor. Ancak taban maaşın tamamen kaldırılması gibi bir durum şimdilik gündemde değil.
Kamu Denetçisinden destek geldi
Kamu Başdenetçisi Abdullah Cengiz Makas da TBMM’de yaptığı sunumda yasal düzenlemeye duyulan ihtiyacı vurguladı. Bu destekle birlikte, sistemin daha adaletli hale getirilmesi için çalışmalara hız verilmesi bekleniyor.
