ABD-Çin ticaret gerilimi yeniden tırmandı. Pekin, ABD’ye bağlı gemilerden özel liman ücreti almaya başladı. Çin yapımı gemiler muaf tutuldu.
ABD-Çin ticaret gerilimi yeni bir boyuta taşındı
ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşında tansiyon yeniden yükseldi.
Pekin yönetimi, ABD bağlantılı tüm gemilere yönelik yeni bir özel liman ücreti uygulamasını yürürlüğe koydu.
Çin Ulaştırma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, bu adım Washington’un Çin gemilerine uyguladığı liman ücretlerine karşı misilleme niteliği taşıyor.
Uygulama, Salı gününden itibaren yürürlüğe girdi ve Çin limanlarına yanaşan ABD bağlantılı gemileri kapsıyor.
ABD bağlantılı gemilere özel ücret
Her yıl beş sefer için geçerli
Yeni düzenlemeye göre, ABD’ye ait veya ABD’de tescilli tüm gemiler Çin’e ilk giriş yaptıkları limanda “özel liman vergisi” ödeyecek. Bu ücret, yılda en fazla beş sefer için uygulanacak.
Çin devlet medyasına göre, ödeme yapılmadığı takdirde bu gemilerin ithalat ve ihracat işlemleri durdurulacak.
Söz konusu önlem, ABD’ye ait deniz taşımacılığı şirketlerini doğrudan etkileyebilir.
Çin yapımı gemiler muaf tutuldu
Yerli üretime teşvik mesajı
Çin tarafından yapılan açıklamada, ülke içinde üretilen gemilerin bu uygulamadan muaf tutulacağı belirtildi.
Ayrıca, Çin tersanelerine bakım-onarım amacıyla gelen gemiler de bu vergiye dahil olmayacak.
Bu karar, Çin’in yerli gemi sanayisini teşvik etmeyi ve teknolojik bağımsızlığını güçlendirmeyi hedeflediği şeklinde yorumlandı.
Çin’den ‘misilleme’ açıklaması
Çin Ulaştırma Bakanlığı, bu uygulamanın ABD’nin Çin bağlantılı gemilere uyguladığı liman ücretlerine karşılık olduğunu belirtti.
Bakanlık açıklamasında şu ifadelere yer verildi:
“Bu karar, adil rekabeti sağlamak ve ABD’nin haksız uygulamalarına karşı meşru bir yanıt niteliğindedir.”
Çinli yetkililer ayrıca, ticari ilişkilerde karşılıklılık ilkesinin korunmasının zorunlu olduğunu vurguladı.
Trump’tan sert yanıt: ‘Yüzde 100 gümrük vergisi’
ABD Başkanı Donald Trump, Çin’in kararının ardından yeni misilleme adımlarını duyurdu.
Trump, 1 Kasım itibarıyla Çin mallarına uygulanan gümrük vergilerini yüzde 100’e çıkaracaklarını açıkladı.
Beyaz Saray yetkilileri, bunun yanı sıra Çin’e yönelik yeni yazılım ve teknoloji ihracat kısıtlamaları hazırladıklarını doğruladı.
Teknoloji savaşında yeni cephe
Yazılım ve çip ihracatına kısıtlama geliyor
Washington yönetimi, Çin’in ileri seviye çip tasarımı, yapay zekâ ve yarı iletken teknolojilerine erişimini sınırlandırmayı hedefliyor.
Bu doğrultuda, kritik yazılım ve donanım ihracatına lisans sınırlamaları getirilecek.
Analistler, bu hamlelerin ABD-Çin arasındaki “teknoloji soğuk savaşını” daha da derinleştireceği görüşünde.
Uzmanlardan değerlendirme: “Ticaret dengesi bozulacak”
Küresel tedarik zinciri tehlikede
Ekonomist Li Cheng’e göre, Çin’in uygulaması kısa vadede ABD şirketlerini etkilese de, uzun vadede küresel tedarik zincirinde ciddi dalgalanmalar yaratabilir.
“ABD’ye ait konteyner gemileri Asya rotalarında daha yüksek maliyetlerle karşılaşacak. Bu durum, küresel taşımacılık maliyetlerini yükseltebilir.”
Benzer şekilde, Singapur Denizcilik Forumu da yaptığı açıklamada, bu gerilimin küresel deniz taşımacılığında fiyat artışına neden olabileceğini belirtti.
Çin ekonomisi kendi limanlarına yöneliyor
Son yıllarda Çin, Shanghai, Ningbo ve Shenzhen gibi büyük limanlarını dünya ticaretinin merkezine dönüştürme hedefiyle ciddi yatırımlar yapıyor.
Yeni liman vergisi uygulaması, Pekin’in hem yerli üretimi koruma hem de uluslararası rekabet gücünü artırma politikasının bir parçası olarak görülüyor.
Ekonomik uzmanlara göre Çin, bu adımla “deniz ticaretinde kendi kurallarını belirleme” mesajı veriyor.
ABD-Çin gerilimi 2018’e dayanıyor
İki ülke arasındaki ticaret savaşı ilk olarak 2018 yılında ABD’nin Çin mallarına yüksek gümrük tarifeleri uygulamasıyla başladı.
O tarihten bu yana teknoloji, enerji, savunma ve finans sektörlerinde taraflar arasında çok sayıda ekonomik yaptırım kararı alındı.
Yeni liman ücreti kararı, bu uzun süredir devam eden ekonomik savaşın son halkası olarak değerlendiriliyor.
Küresel piyasalar temkinli
Ticaret geriliminin yeniden tırmanması, Asya borsalarında dalgalanmalara yol açtı.
Hong Kong ve Şanghay endeksleri düşerken, ABD ham petrol ve navlun endekslerinde artış gözlemlendi.
Yatırımcılar, uluslararası taşımacılık maliyetlerinin artacağı beklentisiyle riskli varlıklardan uzak durmayı tercih ediyor.