Mustafa Kemal Atatürk’ün babası olan Ali Rıza Efendi, 1839 yılında Osmanlı toprağı olan Selanik’te dünyaya geldi. Aslen Arnavut veya Rumeli kökenli olduğuna dair farklı görüşler bulunur. "Kızıl Hafız" lakaplı Ahmet Efendi’nin oğlu olan Ali Rıza Bey, Osmanlı bürokrasisinde Evkaf Kalemi memuru olarak görev yapmış, sonrasında ise kereste ticaretiyle uğraşmıştır.
Zübeyde Hanım ile evlenen Ali Rıza Bey’in bu evlilikten altı çocuğu oldu. Ancak yalnızca Mustafa Kemal Atatürk ve kız kardeşi Makbule Atadan yetişkinlik çağına erişebildi.
Ali Rıza Bey Neden Öldü? Ölüm Nedeni Hakkında Tarihçilerin Görüşü
Ali Rıza Bey’in kesin ölüm nedeni ile ilgili resmi tıbbi bir kayıt bulunmamaktadır. Ancak birçok tarihçi ve biyografi yazarı, onun kronik bir hastalığa bağlı olarak hayatını kaybettiği görüşünde birleşir.
Öne çıkan iddialar arasında:
- Siroz ya da karaciğer yetmezliği: Şevket Süreyya Aydemir, ünlü eseri Tek Adam'da Ali Rıza Bey’in alkol kullandığını ve bu sebeple karaciğer sorunları yaşadığını öne sürer.
- Tüberküloz (verem): Falih Rıfkı Atay ise Çankaya adlı kitabında, Ali Rıza Bey’in tüberküloz hastalığından öldüğü ihtimali üzerinde durur.
- Zatürre, yorgunluk ve travmalar: Dönemin zor yaşam koşulları, ticarette uğradığı zararlar ve stresin de ölümünü hızlandırdığı düşünülür.
Bütün bu iddialar, dönemin yetersiz tıbbi imkanları nedeniyle teşhis konulmasının zor olduğu gerçeğini de ortaya koyar.
Ali Rıza Bey Kaç Yaşında Öldü?
Ali Rıza Bey, 6 Kasım 1888 tarihinde, 49 yaşında hayatını kaybetti. Vefat ettiğinde, oğlu Mustafa Kemal henüz 7 yaşındaydı. Bu kayıp, Atatürk’ün hayatında erken yaşta sorumluluk almasına neden oldu.
Ölümünün Atatürk Üzerindeki Etkisi
Ali Rıza Bey’in vefatı sonrası aile ekonomik olarak zor bir döneme girdi. Zübeyde Hanım, çocuklarının eğitimi ve geçimi için büyük mücadele verdi. Mustafa Kemal’in eğitim hayatındaki disiplinli yapısı ve askeriyeye yönelme kararının temelinde, babasız geçen çocukluğunun etkisi olduğu düşünülüyor.
Özellikle annesinin yönlendirmesiyle Selanik Askeri Rüştiyesi’ne kaydolan Atatürk, burada hem bilim hem de askerlik disipliniyle tanıştı.
Ali Rıza Bey’in Mezarı Nerede?
Ali Rıza Bey’in mezarı, doğup büyüdüğü Selanik’teydi. Ancak mezar yeri zamanla kayıp olmuş ve bugün tam olarak nerede olduğu bilinmemektedir. Atatürk’ün hayatını etkileyen en önemli figürlerden biri olan babası, onun karakter oluşumunda derin bir iz bırakmıştır.
