Türkiye’de uzun süredir tartışma konusu olan emekli maaşı adaletsizliği, yeni verilerle daha da dikkat çekici hale geldi. Kanuni bir düzenleme yapılmazsa, asgari ücretle çalışanların, birçok memurdan daha fazla emekli maaşı alacağı bir sistem oluşmak üzere. İlk bakışta başlık abartılı gibi görünse de, mevcut uygulamalar incelendiğinde şaşırtıcı ama gerçek bir tablo ortaya çıkıyor.
Mevcut Sistem Asgari Ücretliyi Öne Çıkarıyor
2008 yılında yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, memurların emeklilik hesaplama sistemini kökten değiştirdi. Artık memur emekliliğinde de prime esas kazanç dikkate alınıyor. Ancak bu durum, özellikle yeni göreve başlayan memurları ciddi anlamda mağdur ediyor.
Prime Esas Kazanç Farkı Emekli Maaşını Belirliyor
2025 yılı itibarıyla maaş tablolarına bakıldığında ortaya çıkan tablo şöyle:
- Yeni başlayan bekar memur (9/1):
- Net maaş: 41.862 TL
- Prime esas kazanç: 21.093,4 TL
- Asgari ücretli çalışan:
- Net maaş: 22.104,67 TL
- Brüt maaş (prime esas kazanç): 26.005,50 TL
Buradaki çarpıcı detay, asgari ücretlinin prime esas kazancının memurdan yaklaşık 5 bin TL fazla olması. Emeklilik sisteminde bu fark, ileride alınacak maaşın belirleyicisi oluyor.
Neden Böyle Bir Uçurum Oluşuyor?
Memurların maaşlarının büyük bölümü; ek ödeme, tazminat, görev zammı gibi prime dahil edilmeyen kalemlerden oluşurken, asgari ücretlinin maaşı tamamıyla prim esaslı.
Bu da, asgari ücretlinin SGK’ya daha yüksek bildirimle kaydedilmesi anlamına geliyor. Emekli maaşı da bu kazançlara göre hesaplandığı için, paradoksal bir şekilde asgari ücretli öne geçiyor.
Memur Emekliliğinde Risk Büyüyor
Sistemde herhangi bir düzeltme yapılmazsa, memurlar görevde yüksek maaş alırken, emekli olduklarında asgari ücretlinin gerisinde maaş alabilir duruma geliyor.
Bu durum özellikle genç memurlar için ciddi bir mağduriyet anlamı taşıyor. Uzmanlar, sistemin bu haliyle sürdürülebilir olmadığını vurguluyor.
En Düşük Emekli Maaşı 14.469 TL: Ama Nasıl?
2025 yılı itibarıyla en düşük emekli maaşı 14.469 TL olarak uygulanıyor. Ancak bu rakam, yasal taban uygulaması sayesinde veriliyor. Gerçek hesaplanan emekli maaşları ise çok daha düşük kalabiliyor.
Eğer bu taban uygulaması kaldırılırsa, milyonlarca emekli asgari geçim şartlarının bile altında maaş alabilir hale gelecek.
Çözüm Önerileri Ne?
Uzmanlar, özellikle memurların prime esas kazançlarını artıracak düzenlemelerin zorunlu olduğunu belirtiyor.
Aksi takdirde, kamuda çalışan nitelikli personelin sistemden soğuması, kamuya olan ilginin düşmesi ve emeklilik sonrası ciddi mağduriyetler oluşması kaçınılmaz görünüyor.